|
Chào Khách quý
|
Văn xuôi, chuyển kể, hồi ký...
|
NỘI DUNG CỦA CHỦ ĐỀ:
CHUYỆN KỂ NĂM XƯA cách đây 11 năm, 3 tháng #8707
|
CHUYỆN KỂ NĂM XƯA
....Cô Đằng là con gái quê nhưng chưa một ngày xuống ruộng nhổ mạ, cấy lúa . Vợ chồng bác Nhiêu Thân có 4 anh con trai lớn , thêm được cô con gái út nên vợ chồng bác cưng như trứng mỏng . Tuy được cưng chiều nhưng cô Đằng lại đảm đang , tháo vát . Bình thường cô dệt vải phụ mẹ , đến ngày chợ phiên cô lại gánh hàng xén ra chợ buôn bán, lúc nào cũng thấy cô thoăn thoắt làm luôn tay, luôn chân . Nghe nói cô dành dụm được số vốn riêng cũng kha khá . Tiếng tăm cô Đằng xinh đẹp , giỏi giang đồn xa, đồn gần đến tai bà Hương Bĩnh , mẹ vợ cậu Cử Vịnh ở làng bên . Nhà cậu Cử Vịnh chỉ có tiếng mà không có miếng . Cậu Cử suốt ngày chỉ biết đèn sách . Đổ thi Hội nhưng lại hỏng thi Đình nên cậu phải học tiếp chờ khoa thi tới .Trong nhà từ việc lớn đến việc nhỏ đều đặt trên vai mợ Cả, hết hầu hạ mẹ chồng đến lo lắng cho 3 đứa con dại rồi lại cai quản tá điền . Chi tiêu trong nhà tất cả chỉ trông cậy vào mấy mẫu ruộng làng đôi lúc cũng thiếu trước, hụt sau . Mợ Cả tiếc tiền , không dám mướn nhiều người làm nên cứ phải quần quật từ sáng đến tối . Thấy con gái cực khổ như vậy bà Hương đau lòng, xót dạ lắm . Nhân dịp sang thăm mợ Cả , bà thừa lúc vắng người bảo nhỏ với mợ Cả - Chị nên coi đi cưới thêm vợ lẽ cho cậu ấy Mợ Cả dẫy nẫy lên : - Ấy chết sao mẹ lại bảo thế , sao lại đi chia chồng với người ta Bà Hương liếc mợ một cái sắc như dao cạo - Gớm , tôi bảo chị đi cưới vợ lẽ, nàng hầu chứ có bảo chị đi kiếm người về làm chị làm em với chị đâu . Thế này nhá , cưới một đứa con gái về cho nó làm việc nhà cho chị mà không phải trả công . Cho nó ngủ dưới nhà dưới còn cậu Cử thì cứ ở chung phòng với chị , cứ giữ rịt cậu ấy trong phòng , chưa qua sông mà đã hết tiền đò thì có mò xuống cũng chỉ ngủ và ngáy như sấm thôi Rồi bà thì thầm, to nhỏ với mợ Cả thế nào không biết mà mợ bằng lòng đi cưới vợ lẽ cho cậu Cử . Vốn đã nhắm sẳn nên bà Hương Bĩnh rủ mợ Cả đến ngày 14 đi chợ phiên coi mắt cô Đằng . Thấy cô Đằng xinh đẹp lại hoạt bát mợ Cả hơi lo ngại sợ mất chồng nhưng có bà mẹ ở đằng sau cứ hối thúc nên mợ Cả cũng đánh liều tính tới . Phần cậu Cử với mẹ chồng thì quá dễ dàng , bỗng dưng được vợ lớn kiếm vợ lẽ cho mình đàn ông nào lại dại dột chối từ , chỉ khó phần bên vợ chồng bác Nhiêu Thân làm sao nói cho ông bà chịu gả cô con gái rượu đi làm lẽ nhà người ta .... Bà Hương Bĩnh gánh vác cái trách nhiệm nặng nề đi thuyết phục gia đình bác Nhiêu . Vốn người khôn khéo bà Hương không mở miệng nói ngay việc hỏi cô Đằng làm vợ lẽ . Ngày một , ngày hai bà làm quen trò chuyện với bác Nhiêu gái, mở miệng là hết lời khen " Cậu Cử nhà tôi " nào là tài giỏi, nào là thông minh, hiếu học ..còn mợ Cả thì hiền lương, thục đức , thương người ....Rồi bà thở dài - Vợ chồng hiếu hạnh thế đấy nhưng khổ cậu Cử lại không đổ tấn sĩ được, có ráng cũng bằng thừa Bác Nhiêu gái tò mò - Bà nói thế chứ biết đâu khoa tới cậu ấy đổ cao thì sao ? - Đỗ thế nào mà đỗ . Thầy bói bảo cậu Cử phải có 2 vợ thì mới phát lên cơ , nghe bảo rằng hễ cưới vợ kế thì sẽ đậu Tấn sĩ ngay và sau này sẽ lên chức huyện lệnh rồi tuần phủ , án sát ...cao lắm đấy . Con gái nhà nào mà gả cho cậu Cử thì một bước lên làm cô Huyện, cô Phủ được hưởng phước, hưởng phần có kém gì mợ Cả đâu . Bởi thế cụ bà với vợ chồng cậu Cử đang kén chọn lắm , phải là con gái nết na, đàng hoàng thì mới đi cưới , lắm nhà đã đánh tiếng xin gả con gái cho cậu Cử mà cậu còn chưa chịu đấy .... ...Bà Hương Bĩnh đi về rồi mà bác Nhiêu gái cứ bần thần mãi . Lời bà Hương còn vọng bên tai " một bước là lên cô Huyện, cô Phủ " , bác nhớ đến cảnh cả làng đi đón quan Nghè tân khoa năm nào khi bác còn là một cô gái đôi tám . Hương thân, lý trưởng , tráng đinh trong làng phải ăn mặc tươm tất, khiêng võng, mang lọng, cờ quạt, chiêng trống rình rang lên tận huyện để đón quan về làng . Võng quan đi trước xênh xang, theo sau là võng của bà Nghè tàn che, lọng phủ . Cô bạn gái cùng thôn từng dệt vải, chăn tằm với bác Nhiêu bổng chốc may mắn một bước lên bà nhờ lấy anh học trò tài hoa hay chữ Đàn ông quan tắt thì chày Đàn bà quan tắt nửa ngày nên quan Cô Đằng con gái bác vừa duyên dáng vừa xinh đẹp nếu gả cho dân quê chân lấm tay bùn thì cho dù có dăm ba mẫu ruộng, có của ăn của để, bấc quá chỉ được một sàng trong xó bếp sao bằng làm bà Nghè hai , bà Huyện nhỏ cũng có được một miếng giữa làng cao sang, quyền quý. Bên nhà hàng xóm có tiếng ru con nghe buồn não nuột Chẳng thà ăn nửa quả hồng Còn hơn ăn cả chùm sung chát lè .... Ừ nhỉ , nửa quả hồng, nửa quả hồng ....bác Nhiêu gái quả quyết đứng dậy , cắp nón ra đồng .... .....Từ đằng xa bác Nhiêu gái đã thấy cái lưng trần bóng loáng như đồng đen , nhể nhại mồ hôi giữa ánh mặt trời chói chang của bác trai, đi trước là một con trâu đang phì phò kéo cày . Góc đàng kia thằng cu Lớn và thằng cu Nhỏ đang hì hục xới đất . Mấy bố con nhà nó cứ sáng hừng đông đi, tối mịt mới về . Ngày mùa thì cày cuốc, gieo hạt, trồng lúa , gặt hái . Hết vụ lại làm cỏ , bắt cá, tát đìa . Làm lụng cực khổ như vậy mà chỉ đủ tiền để cưới vợ cho 2 thằng con trai lớn còn cái chức hương thân, lý trưởng ..không biết bao giờ mới mua cho nổi ...chẳng nhẽ đến già vẫn còn bị kêu bằng tên tộc , bạch đinh mãi như thế này sao ??? Bác Nhiêu gái đứng trên bờ đê chụm tay làm loa gọi chồng - Thầy nó ơi , ngưng tay vào tôi nói chuyện nhá Bị vợ gọi lúc đang giữa đường cày, bác Nhiêu trai bực lắm cứ lầm lũi cày tiếp nhưng bác gái vẫn tiếp tục gọi không ngừng miệng , cuối cùng bác trai phải tháo cày ra giao cho thằng cu Lớn , vùng vằng lên bờ - Con trâu chỉ mướn có một ngày thôi phải cày cho xong, u mày ra đây lằng nhằng gì thế Bác Nhiêu gái hớn hở - Ối giào, mối này mà xong thì chả cần phải mướn trâu nữa - Thế mối gì ?? - Cậu Cử Vịnh đấy - Cậu Cử làng bên đấy à - Thì chứ còn ai , mấy làng chung quanh có ai đổ cử nhân đâu - Mà cậu Cử thì sao ? - Cậu Cử muốn cưới vợ kế - U mày định làm bà mối ăn đầu heo đấy à - Giời ăn mỗi cái đầu heo thì làm cái giải gì . Tôi định gả con bé Đằng nhà mình cho cậu Cử - Chết thật sao bà lại cho con đi làm lẽ nhà người ta - Làm lẽ thì cũng dăm , bẩy đường làm lẽ . Nghe bà Hương Bỉnh bảo rằng cưới vợ kế xong thì chắc chắn cậu Cử sẽ đổ tấn sĩ , thăng quan, tiến chức . Làm bà kế của ông huyện, ông phủ không hơn làm chị Xã , chị Khán ấy à . Con nó lấy chồng giàu, chồng sang thì vợ chông mình cũng được nhờ, nở mặt , nở mày với làng trên xóm dưới , nay mai không chừng thầy nó lại dựa thế quan lên làm lý trưởng khỏi phải tốn tiền mua chức . Ông Lý Thân nghe không tốt hơn anh Nhiêu Thân à ...... Nghe vợ vẽ ra một tương lai sáng lạn , bác Nhiêu trai gật gù , mơ tưởng ngày được bà con trong làng chắp tay chào " Bẩm cụ Lý ạ " ......... ....Mọi việc diễn ra xuôi chèo mát mái như dự tính của bà Hương Bỉnh . Vợ chồng bác Nhiêu Thân bất chấp lời ngăn cản của bà con giòng họ nhất định cho con gái đi làm lẽ cậu Cử Vịnh . Bà Hương Bỉnh thẻ thọt với bác Nhiêu gái - Ối giời bọn chúng ghen tị với bác được gả con vào nhà quan đấy . Bác Nhiêu tin lời bà Hương Bỉnh như thánh sống nên nhất nhất việc gì cũng nghe theo chỉ bảo của bà Hương . Tiền cưới bác đòi 20 đồng bạc trắng , áo nhung quần lĩnh, khuyên vàng . Bà Hương mang cho $5 phải kèo nài mãi mới thêm được 2 đồng nữa còn mấy đôi khuyên bạc, kiềng trơn xấu xí thô kệch như hàng đồng nát ngoài chợ . Áo nhung, quần lĩnh biến thành áo the, quần vải sồi nhuộm nâu non . Ngày cưới, vợ chồng bác Nhiêu Thân cùng mấy anh con trai lớn dựng sạp, mổ lợn mời bà con xóm giềng đến chung vui thế nhưng lúc rước dâu chỉ thấy bà Hương Bỉnh cùng lèo tèo vài người tá điền , gia nhân , không võng , không kiệu . Cụ bà thì không khòe trong mình, chú rể Vịnh bận phải đi bái ân sư nên chẳng ai sang . Bác Nhiêu gái tức uất lên nhưng không dám phàn nàn sợ lỡ giờ tốt . Tội nhất là cô Đằng phải đi bộ cả hơn cây số về nhà chồng . Con đường thật ra không dài , mỗi tuần vào ngày chợ phiên cô phải gánh hàng đi bán còn xa hơn nữa nhưng lúc ấy cô đi chân trần, bước thoăn thoắt trên đường đê còn bây giờ mang đôi guốc mộc gập ghềnh trượt lên , trượt xuống, lắm lúc cô muốn cúi xuống lấy đôi guốc cặp nách rồi đi chân không cho khỏe nhưng lại sợ người qua đường chế diễu nên ráng cắn răng mà đi ... Về đến nhà chồng tình cảnh còn tiêu điều, ủ dột hơn . Đám cưới gì mà không treo hoa kết tụi , nhà cửa im vắng trống trải chỉ có mấy đứa con cậu Cử nghịch cát trước sân , mặt mũi lem luốc, mũi dải lòng thòng . Vào đến bên trong chỉ có bàn thờ gia tiên là có đôi hồng lạp cháy sáng , lèo tèo mâm ngũ quả , lơ thơ vài cành hoa chứ tuyệt đối chẳng thấy cổ bàn . Cụ bà đầu quấn khăn nhung đen, áo tơ tằm, chân mang hài cong , ngồi nhai trầu bỏm bẻm trên chiếc sập gụ có mợ Cả đứng hầu một bên . Mợ Cả còn trẻ, không xinh đẹp lắm nhưng cũng dễ nhìn, dễ coi . Mợ lấy chồng từ năm 18 tuổi , qua 10 năm làm dâu , đã 3 con nhưng có lẽ vì phải làm lụng luôn tay nên dáng người không được mập mạp đẫy đà , không có "quý tướng" như các cụ thường mong mỏi Cậu Cử Vịnh từ nhà trong ra cùng với cô Đằng làm lễ bái gia tiên . Đây là lần đầu tiên cô Đằng mới nhìn thấy được mặt người chồng của mình . Cậu Cử cũng giống như các thư sinh, thầy đồ khác, nước da xanh tái vì suốt ngày ở trong mát, tay chân nhỏ nhắn không gân guốc lực lưỡng như mấy anh em nhà nông của cô Đằng . Được một cái cậu có đôi mắt sáng quắc và chiếc cằm vuông cương nghị làm tăng thêm phong thái nho nhã . Liếc sang chồng, cô Đằng mĩm miệng cười , bao nhiêu khó khăn nhọc mệt trên đường đi đều tan biếng . Cô cảm ơn mẹ đã tìm cho cô một tấm chồng sang trọng quý phái ....Một đêm quân tử nằm kề .....thật phải hơn hẳn mấy anh chàng cục mịch chân lấm tay bùn chốn nhà quê , thật mới bỏ công trang điểm má hồng môi son ... Cái liếc mắt, cái mĩm cười với chồng của cô Đằng không thoát qua khỏi cặp mắt xét nét của mợ Cả và bà Hương Bĩnh vì thế lúc cô Đằng chào " chị Cả " , mợ đã ra oai ngay lập tức - Cô vào nhà này là để hầu hạ cụ và cậu Cử không phải để làm chị, làm em với tôi nhá . Từ nay cô phải gọi tôi là mợ Cả và gọi cậu là cậu Cử , đây là nếp nhà quan không thể luông tuồng " thầy, u " như dân quê các người . Vào đây thì phải biết phép tắc, biết làm ăn chứ không phải chỉ có ăn vận, chải chuốt, ngồng ngồng ra chơi nhá ... Đêm động phòng mãi đến nửa đêm, vầng trăng hạ huyền đã treo lơ lững trên đầu ngọn cây soan ngoài hè cậu Cử mới rón rén vào phòng . Cả nhà tưởng như đã say ngủ từ trước vậy mà đến khi cậu Cử vào thì hết tiếng ném đồ liệng chuột của mợ Cả lại đến tiếng guốc khua lộc cộc của con sen , chưa hết bác Phố quản gia tự dưng mang củi ra chẻ giữa khuya ....Ồn ào là thế nhưng đêm xuân một khắc đáng ngàn vàng cậu Cử vẫn nhiệt tình hăng hái làm đủ bổn phận của tân lang cho dù phải đóng thuế qua cửa trước với mợ Cả rồi .... ...Qua ngày nhị hỉ , vòng vàng khoen xuyến bị mợ Cả lột hết sạch sành sanh , cô Đằng phải mặc quần vá , áo chằng làm việc quần quật không ngơi tay từ sớm mai đến tối mịt . Hết cơm sáng cho thợ ra đồng đến cơm trưa , cơm tối, quét nhà , gánh nước, nuôi lợn ..nhất nhất việc gì cũng qua tay cô vì con bé người làm trong nhà bị mợ Cả đuổi trước khi cô về làm dâu ... Ngày xưa cô tuy nghèo nhưng được cha mẹ cưng chiều chỉ dệt vải và bán hàng xén , hôm nay làm dâu nhà giàu mà phải làm lụng đầu tắt mặt tối , cô đau lòng khôn xiết . Điều buồn tủi hơn là phận cô như con ở trong nhà , hiếm khi thấy mặt cậu Cử , một tháng vài đêm cậu lẻn xuống nhà dưới , vụng trộm ngó trước nhìn sau như đi ăn trộm , tiếng giường tre kẽo kẹt cũng làm cậu giật bắn mình , xong việc lại nhanh chân bỏ chạy để cô cay đắng nằm trơ trọi một mình .. Con gái lấy chồng như thau nước tạt ra ngoài ngỏ, cô cắn răng chịu đựng không dám thở than cùng cha mẹ , với bạn bè cô mắc cở không dám thú thật mang tiếng lấy chồng giàu mà như con ở không công Ngày cậu Cử ra Huế thi Đình , cậu chỉ từ giả mỗi mợ Cả , quên phắt đi cô vợ trẻ lấp ló nơi ngạch cửa cũng chả nhớ mang theo mấy chiếc bánh in cô đã thức khuya dậy sớm lén mợ Cả để xay bột, rang nếp , đãi đậu ...làm bánh cho cậu có mang theo ăn dọc đường ... Rồi cậu thi đổ , cả làng , cả tổng náo nức chuẩn bị võng lọng, kiệu vàng , tán bạc ...đi rước ông Nghè tân khoa . Cái câu Ngựa anh đi trước , võng nàng theo sau chỉ ứng vào mợ Cả chứ không phải cô Đằng . Bà con , tráng đinh trong làng khiêng 2 chiếc võng : một cho ông Nghè và một cho bà Nghè trang sức đỏm dáng ...áo the ,quần lĩnh , khuyên vàng , vòng ngọc để bà Nghè leo lên võng đi đón quan về ...không ai nhớ đến cô Nghè áo thâm , quần vá đang lúi húi cho lợn ăn sau hè . Sau mấy ngày tiệc rượu đãi đằng bà con cô bác trong làng , trong xã , quan tân khoa được bổ nhiệm đi trấn nhậm huyện xa . Đêm cuối cùng quan Tri Huyện dành một canh ngắn ngủi cho cô vợ trẻ xinh đẹp nhưng nhiều bất hạnh , truân chuyên . Lần đầu tiên quan lắng nghe tâm sự của cô Đằng , cám cảnh chồng hờ , vợ tạm , làm con ở không công của cô ...Quan hứa khi nào công việc ổn định sẽ đón cô theo cho bỏ những ngày khốn khổ ...Một đêm ân tình với quan dầu sao cũng giúp cho ông bà Nhiêu Thân cái chức Lý trưởng khiến ông bà nở mặt, nở mày với làng trên xóm dưới . Cô Đằng coi như cũng bỏ công cực khổ làm kẻ ăn người ở hầu hạ bà Huyện và cụ Cố . Ngày mổ lợn , giết trâu khao làng , bà Lý Thân sung sướng chạy khoe khắp cả tổng " Thầy bói nói không sai , nhờ cái Đằng tốt vía nên cậu Vịnh đổ quan Nghè làm Tri Huyện còn thầy nó lên làm lý trưởng " . Chuyện đến tai bà Huyện khiến bà thêm tức giận và càng đày đọa cô Đằng cho bỏ ghét .. Làm lụng vất vả suốt ngày nên cô Đằng cũng không để ý đến những chuyển biến trong cơ thể của mình , nói phải tội có ai dậy bảo đâu mà biết . Người cô cứ ngầy ngật như muốn ốm , đến bửa ăn chả thấy ngon miệng cứ nghe mùi thịt cá là nhờn nhợn trong cổ họng chực muốn ói cả ra ngoài . Nghĩ mình bị cảm , cô hái nắm sả ngoài vườn , mấy cái lá tía tô, kinh giới nấu thuốc xông giải cảm nhưng bệnh cũng không thuyên giảm . Hôm chợ phiên , cô đánh liều vào hàng thuốc bắc xin ông thầy cho một thang thuốc ...Ông thầy thuốc Bắc già hết nghe mạch lại bảo cô ngước cổ , hả miệng , cuối cùng ổng bảo với cô - Thuốc cảm thì tôi không cho nhưng tôi cho cô một thang thuốc an thai nhá , cô có mang rồi đấy - Ối giời , lạy thánh mớ bái con có mang thật hở thầy - Còn giả gì nữa cơ chứ , từ nay ăn uống đi đứng cẩn thận nhá .. Đường từ chợ phiên về làng cô đi như chạy , lòng cô sung sướng lẫn hoang mang . Sung sướng vì được mang trong mình giọt máu của quan Huyện, hoang mang lo sợ vì không biết phải làm sao chăm sóc cho mình và cho đứa bé ... Cô định báo tin mừng với bà Huyện nhưng khi về đến nhà thấy bà Huyện đi đi lại lại trước hàng hiên chì chiết nhiếc móc , đá chó mắng mèo , niềm vui chợt tắt hẳn , cô len lén đi vào nhà sau ...Cô Đằng không nói với bà Huyện với cụ Cố nhưng rồi cụ Cố cũng biết, ngửi mùi thuốc cụ biết là thuốc an thai ngay . Cụ Cố gọi cô Đằng vào phòng hỏi - Thế nào , chị đang mang thai ấy à ? - Bẩm cụ , vâng ạ - Mấy tháng rồi nhỉ ? - Bẩm cụ hình như là hơn 2 tháng - Chị phải cẩn thận , không thể gánh nước , chẻ củi nữa được đâu đấy - Bẩm cụ , bà sẽ mắng con chết - Để tôi nói với mợấy cho chị Trước giờ cụ Cố không quan tâm mấy đến cô Đằng , theo cụ dâu con là con người ta , không có con dâu này thì cưới dâu khác không sao cả nhưng con cháu mang giòng máu nhà cụ thì phải trân quý , không cần biết ai sanh ra nhưng miễn là cháu của cụ thì cụ phải lo Quan Huyện lúc nào cũng vâng lời , kính nể mẹ nên bà Huyện không dám sai chạy , hỗn hào với cụ Cố . Bà cũng biết chuyện mình lắm , quan có thể bỏ bà nhưng đừng mong quan cãi lời cụ Cố , bởi thế những việc gì cụ Cố đã bảo thì bà không dám không vâng lời . Tiếc của nhưng bà Huyện cắn răng mướn người làm việc nhà và hầu hạ cho cô Đằng trong thời kỳ bụng mang dạ chữa . Từ nay cô Đằng được ăn trắng , mặc trơn , không phải làm lụng cực khổ như xưa .... Ở đời , tưởng họa là phước , gặp phước mà sanh họa không biết đâu lường . Cô Đằng mang thai được an nhàn tấm thân nhưng lại mất đi cơ hội được kề cận bên Quan Huyện ...Nhớ lời hứa với cô Đằng đêm từ giã , từ xa quan cho người về đón cô Đằng về với quan nhưng vì đang mang thai nên cụ Cố không cho đi , bắt cô phải ở nhà dưỡng thai đợi ngày sanh nở ..Cô Đằng đâu biết rằng một đêm ân tình đó là đêm cuối cùng của cô và quan ..... ...Người xưa nói " Đàn ông quan tắt thì chầy . Đàn bà quan tắt nửa ngày nên quan " không đúng lắm cho trường hợp quan Huyện Vịnh . Làm quan mới được nửa năm , quan khăn gói vào Kinh để mừng thượng thọ ân sư là Hàn Lâm Viện thị học sĩ Nguyễn Nho . Ngài là quan tam phẩm lại từng đào tạo nhiều môn sinh làm quan cho triều đình nên ngày thượng thọ 60 của ngài được tổ chức trọng thể tưng bừng trong kinh thành , ngựa xe, quan lớn, quan bé , văn nhân, tài tử, mỹ nhân ..cùng với gấm vóc, quà cáp tấp nập trước phủ đệ ... Trong số môn sinh của ngài Đại học sĩ , quan Huyện Vịnh tuy thuộc hàng hậu bối , ngạch thất phẩm nhưng lại được ưu ái để ý vì bài văn trúng tuyển kỳ vừa rồi cách đó không lâu lắm nên hầu như mọi người nhất là các quan giám khảo còn nhớ rõ , các vị đem ra bàn tán , phân tích rồi khen ngợi không tiếc lời , có người còn bói ra rằng đường công danh của quan Huyện Vịnh sẽ còn tiến xa hơn nhiều vì tài năng và tướng mạo lộ rõ khí khái của một vì quan lớn ... Có lẽ như vậy mà quan Huyện Vịnh lọt vào mắt xanh của Tham Tán Đại thần Ngô Vũ Hầu nên sau buổi tiệc thượng thọ Đại học sĩ Nguyễn Nho , quan Tham Tán đã mời quan Huyện Vịnh ghé qua phủ của ngài ở Kim Long để tiếp đãi ... Kim Long có gái mỹ miều Trẫm thương, trẫm nhớ, trẫm liều , trẫm đi Kim Long đất của những người con gái đẹp nổi tiếng ở kinh Thành Huế , nơi xuất thân của hàng ngàn hậu cung giai lệ triều Nguyễn cũng là nơi quan Huyện Vịnh gặp gỡ người con gái của quan Tham Tán Đại thần , bóng người vợ chính tần tảo nuôi quan ăn học cùng cô vợ hai tội nghiệp nhạt nhòa trước tài sắc cùng sự dịu dàng nhỏ nhẹ của cô gái xứ Thần Kinh ..... 10 ngày làm khách của phủ Tham Tán cũng là 10 ngày quan Huyện Vịnh đắm chìm trong sóng tình yêu . Đức Kim thượng cho dù chung quanh có hàng ngàn phi tần cũng vì một nét thu ba mà nhọc thân vàng đi tìm người ngọc , huống chi quan huyện Vịnh dù đã có 2 người vợ nhưng vẫn chưa biết thế nào là thú tao nhân mặc khách cùng hồng nhan tri kỹ " khi chén rượu , khi cuộc cờ . Khi xem hoa nở , khi chờ trăng lên " . Ngô tiểu thư không những dung mạo tuyệt vời mà còn thông minh tài sắc , biết luận cổ ngâm thơ , tấu đàn nhã nhạc Trai anh hùng gặp gái thuyền quyên sao không mê vì sắc , đắm vì tài , hơn nữa lại là một vị đương kim tiểu thư con quan Tham Tán đại thần . Tuy nặng lòng yêu mến nhưng quan huyện Vịnh cũng biết phận mình là chức quan nhỏ lại đèo bồng thêm 2 người vợ ở quê nhà nên chỉ dám lấy lễ mà đãi với Ngô tiểu thư tuyệt đối không dám thố lộ tâm tình . Lưu luyến mấy rồi cũng đến ngày ra đi , quan huyện Vịnh bịn rịn từ giả người con gái xứ Kim Long , đến chào quan Tham Tán để trở về nhiệm sở . Trò chuyện đôi điều , quan Huyện ngạc nhiên đến sững sờ khi quan Tham Tán đề cập đến Ngô tiểu thư và ngỏ ý muốn chọn quan Huyện làm rể đông sàng - Bẩm quan Tham Tán , tiểu chức đã có 2 vợ ở quê nhà nên không dám đèo bồng mơ đến tiểu thư - Trai 5 thê 7 thiếp là chuyện thường , có chi mô mà ngươi phải ngại ngùng như rứa - Bẩm ngài , tiểu thư là thiên kim không thể theo tiểu chức làm vợ lẽ được - Ta có nói gả Cát Tường cho ngươi làm vợ bé khi mô ? Ta sẽ đưa ngươi về làm quan trong phủ Nội vụ nỏ làm huyện lệnh chổ xa xôi nớ nhưng ngươi phải lập Cát Tường làm chính thất và các con của Cát Tường phải hưởng tập ấm Thói đời , giàu đổi bạn sang đổi vợ không hiếm nhất là bên cạnh người vợ đó còn có những quà tặng , quan tước hậu hĩ đi kèm . Một chức quan thất phẩm nhỏ bé như quan huyện Vịnh biết bao giờ mới lên đến tri phủ , biết bao giờ mới được về Kinh , chừng nào mới vào được trong Phủ Nội vụ của triều đình , không cần phải suy nghĩ nhiều , quan huyện Vịnh dập đầu lạy tạ , bái nhạc phụ tương lai , hứa hẹn 1 tháng sau sẽ mang kiệu hoa đến rước Ngô tiểu thư Thật ra quan huyện Vịnh cũng đã nghe qua về quá khứ những chuyện không vui của Ngô tiểu thư nhưng đó không phải lỗi tại nàng và cũng nhờ vậy mà phẩm tiên mới đến tay phàm , nhờ vậy mà quan Tham tán mới hứa gả con cho kẻ vô danh tiểu tốt như quan huyện Vịnh , mới hứa hết lòng nâng đở chàng rể quý Trước kia con gái quan Tham tán tên Ngô Cát Tường nổi danh là một người đẹp tài sắc song toàn , có rất nhiều nơi rấp ranh bắn sẽ nhưng cuối cùng con trai một vị quận công đã lọt vào mắt xanh của người đẹp . Hai họ đã làm lễ vấn danh, nạp cát định ngày lành để rước dâu về phủ Quận công , không ngờ chàng hoàng thân trẻ tuổi lại chết trận sa trường trong một dịp đi bình quân phiến loạn . Cho dù tên Cát Tường có nghĩa là điềm lành nhưng tiếng đồn Ngô tiểu thư chưa qua cửa đã sát chồng khiến cho các danh gia vọng tộc ở Huế không ai dám đến hỏi cưới nàng cho con trai mình . Khổ nổi Cát Tường cũng không thể thủ tiết thờ chồng vì nàng chưa được hỏi cưới , chưa phải là dâu con nhà quận công . Ở một nơi có nhiều người con gái đẹp như Kim Long , các cô gái thường được tấn cung hay lấy chồng từ 14, 15 tuổi thì cái tuổi 20 của Ngô tiểu thư là quá lứa lỡ thì . Buồn rầu lo lắng cho con , Ngô phu nhân đi xem bói được thầy phán Cát Tường phải lấy một người đàn ông đã có vợ rồi thì mới phá được số sát phu Thương con, sợ con chịu cảnh phòng không gối chiếc nhưng lại không muốn cho con làm lẽ mọn người khác , Ngô Tham Tán cùng Ngô Phu Nhân đã suy nghĩ nhiều đêm mới tìm ra cách vẹn toàn , vừa dịp gặp quan huyện Vịnh thì quan Tham Tán đã biết mình gặp được kẻ cần tìm : trẻ tuổi , chức quan nhỏ , có tài nhưng chưa gặp thời , không có thân nhân , không người đở đầu trong triều , có vợở quê nhà .....Với những hứa hẹn của quan Tham Tán đưa ra , quan huyện Vịnh đã vội vàng rủ sạch bao ân tình xưa với 2 người vợ quê để đi cưới con gái nhà quan hòng trèo cao lên những nấc thang danh vọng ..... Ở quê nhà , cô Đằng cũng tới kỳ sinh nở , khổ thay một đứa bé gái chào đời không làm cho cụ Cố vui lòng nên từ nhà ngang cô và con bé con phải trở về cái chái xiêu vẹo , trống trước dột sau bên hè Đàn bà nằm cữ phải tránh nước cả tháng nhưng mới hơn 10 ngày cô đã phải lết dậy làm việc nhà , lại tiếp tục ăn cơm thừa canh cặn dành cho người ở . Cực khổ , thiếu ăn khiến cô không có sữa cho con bú , nhiều đêm con bé nhay nhay cái vú da mãi không có gì đói bụng khóc toáng lên , cô chỉ biết ôm con mà khóc cùng với nó chứ không dám dậy bắt bếp nấu nước cháo vì sợ bà Huyện chửi mắng . Con bé cứ ngoạc mồm ra khóc đến khi lã người vì đói , vì mệt rồi ngủ thiếp đi . Từ ngày cô Đằng sinh đứa con gái , bà Huyện vui mừng ra mặt vì không sợ cô chia 5, xẽ 7 gia tài với con cái của bà cũng không sợ mất địa vị trong gia đình nhưng bà đâu ngờ được cái ngôi chính thất của bà sắp lọt vào tay kẻ khác sang giàu , quyền quý hơn ....... Tin quan huyện Vinh về thăm nhà làm cho cả làng xôn xao . Bác Lý Thân bận rộn hẳn lên , suốt ngày chạy lui , chạy tới đốc thúc mọi người sửa sang , tu bổ con đường làng , đích thân bác lau chùi bàn thờ , bát hương trong đình Thành Hoàng , bác lo lắng chổ này, cắt đặt chổ nọ, lính quýnh cả chân tay ,dầu gì thì quan Huyện cũng chính là con rể của bác Lý , bác phải làm cho rình rang , long trọng mới xem cho được . Bà Huyện gọi thợ đến may mấy cái áo dài nhung thượng hạng cho bà và cụ Cố , sắm thêm một đôi khuyên vàng, chiếc kiềng nạm ngọc xứng với bộ cánh mới , trong lúc vui vẻ bà còn hào phóng cho cô Đằng một chiếc áo tơ tằm để bà con hai họ khỏi nói bà khắt khe róng riết . Bà cũng mướn người sơn phết , dọn dẹp nhà cửa , dựng rạp , mổ heo để đải tiệc cả làng đến mừng quan Phần mình , cô Đằng cũng nôn nao không kém , mỗi lần nghĩ đến quan sắp về là cô lại đỏ má hây hây . Thấy bóng mình dưới ao nước tiều tụy, xanh xao ,cô lén ra chợ mua miếng phấn nụ, tấm hồng điều thoa môi mong có lại chút tươi tắn thời con gái . Đêm nằm trên chiếc chõng tre lạnh lẽo , cô lại mơ tưởng đến vòng tay ấm áp của quan , đời làm vợ lẽ chỉ được mấy lần hương lửa mặn nồng , cô khát khao mong chờ ngày quan trở lại ..... Cả cô Đằng lẫn bà Huyện đều không biết rằng niềm vui vừa lóe sáng sẽ tắt phụt trong nay mai ..... Cô Đằng và bà Huyện nôn một thì quan Huyện Vịnh nôn đến mười . Không phải quan ham chi về gặp hai bà vợ quê mà mong giải quyết cho xong chuyện nhà để còn mau mang trầu cau đi cưới Ngô Tiểu thư . Hẹn với quan Tham tán 1 tháng mà bây giờ đã hơn 4 tháng mọi việc vẫn chưa đâu vào đâu . Việc quan, việc nước , dân loạn , đói kém, lũ lụt khiến quan Huyện phải đình trể cho đến tận hôm nay . Vừa vào đến nhà , quan Huyện Vịnh đã đi thẳng vào nhà trong gặp cụ Cố không ngó ngàng đến bà Huyện xun xoe trước cổng , cô Đằng thập thò trong sân . Quan Huyện và cụ Cố rì rầm to nhỏ cả canh giờ chưa xong , bà Huyện giận lắm nhưng phải cố giữ nét mặt tươi cười đon đả chào khách khứa bà con trong làng đến thăm còn cô Đằng tất bật nấu nước pha trà không ngơi tay, cô thẹn thùng đỏ mặt khi có ai đó khen cô gái một con trông mòn con mắt Từ nhà trong bước ra , quan Huyện Vinh tươi tỉnh vồn vả chào hỏi mọi người từ cụ trưởng tộc đến bác hàng xóm , không quên bà Hương Bỉnh và vợ chồng ông Lý Thân Mâm cỗ được bày ra ở ngoài rạp cho bà con chú bác nội ngoại xa gần nhắm miếng rượu nhạt, hưởng chút lộc quan . Những bát bóng nghi ngút khói , những đĩa chả trắng muột , bát cơm gạo tám thơm điếc mũi là món xa xỉ với dân quê nên ai nấy cũng vội vàng ăn lấy ăn để . Chả phải quan tử tế gì mà từ xa nhắn về bảo bà Huyện phải làm cơm đãi làng , ý quan là muốn mua chuộc lòng dân , dầu gì thì quan cũng phải được cụ Cố, trưởng tộc ủng hộ việc đổi vợ , thay con . Quan ân cần đi từng chiếu, mời rượu các vị trưởng lão , chức sắc hội tề trong làng , ai cũng khen quan bình dân , hòa đồng . Bà Huyện theo sát bên quan , lộng lẫy trong bộ áo nhung , nữ trang choáng lộn khiến cho bà Lý Thân tủi phận cho con gái của mình bận rộn hầu cơm , tiếp nước , vất vả như con sen . Trời tối dần cũng là lúc tiệc tan , đợi người khách cuối cùng vừa ra khỏi cổng quan Huyện Vịnh lật đật theo bà Huyện vào phòng , không buồn hỏi han đến cô Đằng hay đứa con mới đẻ . Cô Đằng đứng tần ngần ở nhà ngoài nhìn theo bóng quan khuất sau tấm rèm mà lòng đau nhói . Cả ngày hôm nay dù cô có đi qua , đi lại trước mắt quan , quan vẫn không nhìn đến cô một con mắt , đứa con gái được bà ngoại nó bế chào quan , quan cũng chẳng màng. Cô Đẳng vừa lau chùi bàn ghế vừa miên man suy nghĩ bỗng cô giật bắn mình vì tiếng kêu khóc của bà Huyện - Ối giời ơi, thế là thế nào , tôi lấy cậu bao nhiêu năm nay có lỗi chi với cậu hở Tiếng quan Huyện Vịnh trầm giọng phân bua - Tôi nào có bỏ mợ đâu , mợ vẫn là vợ tôi kia mà - Ối giời ơi, vợ thì cũng năm bảy đường , sao cậu lại cho nó làm vợ chính mà bỏ tôi - Thế mới mau thăng quan tiến chức mợạ - Tôi đây chả cần chức quan của cậu đâu nhá , tôi không có xuống làm vợ kế đâu nhá Có tiếng xô bàn , đập ghế rồi quan Huyện lớn giọng - Tùy mợ đấy Nghe 2 bên to tiếng, cô Đằng lật đật chạy xuống chái sau nên không nghe được câu sau của quan Huyện Vịnh - Người ta là con gái quan Tham Tán đại thần mợ nghĩ sao ? Vì cô Đằng không nghe nên cô Đằng dệt mộng, cô nhớ lời bà Hương Bỉnh năm nào , lấy cô đường công danh hoạn lộ của quan sẽ thênh thang . Thế là cô tưởng nhầm quan huyện Vịnh sẽ lập cô làm chính thất , cô ngỡ đâu quan còn nhớ đến lời hứa đêm nào . Cả đêm cô cứ nằm trằn trọc đợi quan ghé , cả đêm cô cứ mãi mơ mộng đến một tương lai rạng rỡ , mãi đến gần sáng , gà gáy canh ba , cô phải dậy lo cơm nước cho thợ gặt ra đồng mà vẫn không thấy bóng quan .... Tưởng đâu cô Đằng dậy sớm nhất nhưng khi mang siêu nước nóng lên nhà trên châm trà cô đã thấy bà Huyện ủ rũ ngồi ở đấy tự bao giờ . Mọi khi gặp cô thế nào bà cũng lên giọng sai này mắng nọ thế nhưng sáng nay bà chẳng hề mở miệng , có lẽ bà đã thức suốt đêm qua nên cặp mắt thâm quầng , tóc tai rã rượi, ngồi đấy như một xác chết không hồn . Thấy bà như thế , cô Đằng có chút lòng thương hại xen lẫn khoái trá, đắc chí , cô tự nhủ sau này cô sẽ đối xử tử tế với bà Huyện hơn là bà đối với cô bây giờ Đúng là bà Huyện đã thức trắng đêm qua, trong lòng bà ngỗn ngang trăm mối, nửa muốn nhịn , nửa muốn làm toáng lên rồi đến đâu thì đến . Công lao bà nuôi chồng ăn học từ thuở hàn vi đến bây giờ coi như đổ sông, đổ biển , càng nghĩ bà càng căm hận con người bạc nghĩa , giàu đổi bạn, sang đổi vợ, tham phú phụ bần . Bà muốn kiện lên đến 3 tòa quan lớn để cho kẻ tham giàu bỏ nghĩa biết tay . Chồng chung chưa chắc để nhường cho ai , bà không những phải chia chồng mà còn mất phần chính thất , vừa oan tức, vừa nhục nhã ....... Thế nhưng, 3 tòa quan lớn là ai ?? Chính là cha của người con gái ấy . Xưa giờ dân không đấu với quan mà lại là quan đại thần . Một người đàn bà quê mùa chưa bước chân ra khỏi cổng làng như bà biết đi kiện ở đâu, có đi đến nơi về đến chốn hay là vùi thân trong núi sâu rừng thẳm ??Thói thường phủ bênh phủ, huyện bên huyện , bà thân cô thế độc biết nhờ vả nơi ai ? Nhỡ ra chọc quan Huyện nổi giận, quan đuổi 4 mẹ con bà ra khỏi cửa thì chỉ có nước đi ăn mày, ai dám chứa chấp ? Về nhà cha mẹ bà không chừng lại liên lụy đến họ ....... Nghĩ xa rồi lại nghĩ gần , bà Huyện quyết định chỉ có thể mất chồng nhưng không thể mất của , bà quả quyết bước vào nhà trong cho quan Huyện biết yêu cầu của bà Quan Huyện đã thức từ lúc nào đang ngồi đọc sách trong thư phòng , nghe tiếng bà Huyện vào , quan không ngẩng đầu lên hỏi - Thế nào mợ suy nghĩ cả đêm rồi bây giờ quyết định ra sao ? - Cậu nhất định cưới Ngô tiểu thư làm vợ chính ? - Phải tôi đã bảo với mợ rồi , chỉ có cách đó mới mau thăng quan tiến chức vì có quan Tham Tán chống lưng . Mợ muốn chồng mợ làm huyện lệnh nơi mạn ngược, rừng thiêng nước độc mãi sao ? - Phần tôi, cậu tính cho tôi như thế nào - Thì vợ nào cũng là vợ cả . Mợ ở đây cai quản ruộng vườn , hầu hạ mẹ còn tôi về Kinh , mỗi năm tôi sẽ về chúc thọ mẹ và thăm mợ , chả ai giành chức mợ cả của mợ ở đây cả . - Nhưng ruộng hương hỏa thì sẽ về tay con cái Ngô tiểu thư - Giời ạ , nhà người ta là quan cao chức lớn , ruộng vườn bát ngát, tiền muôn, bạc ức lại ở mãi trong Kinh ai ra tận đây giành với mợ mấy thẻo ruộng thừa . Người ta chỉ cần cái danh chứ không phải tiền hay ruộng , mợ có thủng chửa ? - Cậu nói thế thì tôi biết thế nhưng còn tộc họ, làng nước thì sao , nếu tôi không có quyền thì làm sao tôi sai bảo tá điền, tá thổ ? - Thôi thì tôi để giấy lại cho trưởng tộc nói phần đất hương hỏa ấy cho thằng cu Nhớn , mợ là mẹ nó thì mợ có quyền rồi - Nhưng chỉ trông vào mấy mẫu đất ấy thì cũng thiếu trước hụt sau lắm , tôi phải hầu hạ mẹ cho chu đáo rồi lo cho các con nữa - Trước giờ sao không nghe mợ than thiếu ? - Ối giời, cậu mãi đi thi rồi đi làm quan xa làm sao biết được , hơn nữa bây giờ cậu vào Kinh làm quan nhớn thì nhà mình phải phất lên hơn chứ - Thế mợ muốn gì nào ? - Ông Tú làng bên có mười mấy mẫu bờ xôi ruộng mật tốt lắm ấy , hay cậu mua cho thằng Út nhà mình nhá - Được rồi , để mai tôi bảo lảo Phố sang ấy hỏi mua cho mợ Bà Huyện biết xin cái gì bây giờ mà quan Huyện lại chả gật đầu , quan chỉ mong cho êm xuôi, mau mắn để về Kinh cưới vợ nên thừa cơ bà lại bòn rút thêm . - Cậu ạ , cậu nhớ cái sạp hàng thày mẹ tôi thuê buốn bán trên chợ huyện không ? - Nhớ , chổ ấy cũng khá , tôi có đi ngang một lần , khách hàng tấp nập lắm - Đấy đấy , khách khứa cũng nhiều nhưng lời lãi chỉ có một dúm , bao nhiêu lãi phải trả chủ phố hết rồi . Hay là cậu cho tôi ít tiền mua lại chổ ấy nhá - Giời ạ, mợ đang bán tôi cho Ngô tiểu thư ấy à ? Mới hứa mua cho mợ mấy chục mẫu ruộng , giờ mợ đòi mua cả sạp hàng , tôi làm gì mà có lắm của thế - Cậu đi cưới Ngô Tiểu thư thế nào chẳng có lắm của hồi môn rồi cậu lại làm quan trong phủ Nội Vụ , lương cao bổng nhiều cậu san sẽ tôi một tí không được à ? - Bây giờ tôi không có nhiều tiền đâu mợ ạ , thôi thế này nhá , chuyện mấy mẫu ruộng tôi mua cho mợ nhưng cái sạp hàng ấy thì đợi tôi về Kinh, có tiền rồi tôi sẽ cho người mang về cho mợ ngay . - Cậu có nói thật không đấy Quan Huyện Vịnh âu yếm kéo bà vào lòng - Mợ quên là mợ vẫn là vợ tôi và các con vẫn là con tôi hay sao ? Bà Huyện cười sung sướng , ngả vào vòng tay quan như chưa có chuyện gì giận hờn xảy ra , ngoài kia mặt trời đã quá ngọn tre nhưng trong này đêm xuân nồng vừa mới bắt đầu.... Từ lúc bà Huyện vào phòng quan Huyện, cô Đằng cứ nhấp nhổm không yên , nồi cháo sôi tràn tắt bếp cô không hay, con bé đói quấy mẹ , khóc om xòm cô cũng không nghe . Cô lập cà, lập cập nấu cho xong bửa sáng , vội vã đút cháo cho con , xong cả mọi việc mà bà Huyện vẫn ở rịt trong ấy . Lúc bưng cơm sáng cho cụ Cố ngang qua phòng quan Huyện nghe tiếng chỏng tre kẽo kẹt , tiếng thở gấp gáp khiến đầu óc cô như choáng váng , mặt cô đỏ bừng và tim đập dồn dập, chân cô như dính chặt lại . Cô thèm khát, cô ước ao mình là người đàn bà trong đó ... Bước ra khỏi phòng , bà Huyện tươi tỉnh, tíu tít gọi - Cái Đằng đâu , mang nước cho quan rửa mặt mau lên Cô Đằng lấy cái thau đồng bóng loáng , pha nước ấm rồi hối hả mang vào phòng cho quan , cô mong quan cũng giữ cô lại bên trong lâu như bà Huyện , vậy mà quan chỉ ơ hờ bảo - Để đấy được rồi . Cô tần ngần đứng nhìn quan - Bẩm quan , .... - Gì thế ?? - Dạ bẩm .....bẩm ....quan ...con bé mới sanh ... - Thì sao ?? - Bẩm , nó chưa có tên ạ . Cụ Cố bảo đợi quan đặt tên cho nó - Dào , cứ vẽ chuyện , con gái mà tên gì chả được - Bẩm quan , xin quan cho nó một cái tên - Ừ thì tên . Mẹ nó tên Đằng , vậy đặt nó tên Vân đi , Đằng Vân nhá - Tạ ơn quan Quan đuổi cô Đằng ra ngoài - Thôi ra lo việc nhà đi Thấy quan lạnh lùng,cô Đằng vừa ngạc nhiên, vừa đau khổ . Cô không hiểu sao quan định lập cô làm vợ chính mà lại ơ hờ như thế ...Mãi đến chiều khi vị trưởng tộc, các hương thân phụ lão , đức cao vai trọng trong làng đến hội họp cùng cụ Cố và quan Huyện thì cô mới thấu hiểu sự tình Nghe tin quan Huyện Vịnh đi cưới con gái Tham Tán đại thần , người làng ai cũng vui mừng hớn hở nhất là cụ Cố được làm sui gia với quan lớn còn vinh dự nào hơn , bà Huyện tuy mất phần chính thất nhưng được bù lại ruộng vườn , tiền bạc, vẫn nghiễm nhiên là bà lớn ở quê nhà , không ai quan tâm ngó ngàng đến cô Đằng và đứa con còn đỏ hỏn trên tay . Cuộc đời cô Đằng từ nay gắn liền với cái chái bếp sau hè và mãi mãi làm con sen không công trong nhà quan Huyện Vịnh. Thanh Thảo(ST) CA,03.08.13 |
|
|
|
Copyright© 2012
Thời gian tải trang: 0.10 giây